Skrzynka Narzędziowa: Etnografia Wizualna | NGS Siberia Grant

[russian and english version below]

Ten wpis powstał we współpracy z National Geographic Society, a dokładniej dzięki ich wsparciu mojego projektu „Cultural identification and everyday life of Polish third generation migrants living in Siberia, with particular emphasis on the elements of visual and material culture” (EC-406R-18). Jest to drugi post z serii. W pierwszym, który możecie znaleźć tutaj: http://culturalwolf.pl/projekty/national-geographic-society-grant/, opisałem wstępne założenia i ideę projektu. W cyklu znajdzie się jeszcze minimum jeden post – tym razem z wynikami.

Skupmy się jednak na tym, jaką metodologię wykorzystałem podczas mojego miesięcznego pobytu na Syberii. Post ten wkomponowuje się zatem w mój cykl „Skrzynka Narzędziowa”. Na początku opiszę kilka założeń przyświecających „etnografii wizualnej” [1], a następnie omówię zastosowanie ich w praktyce badawczej (w moim projekcie). Oczywiście, należy podkreślić, że ten wpis ma charakter „zajawki” – w formie blogowej nie ma miejsca na całościowe omówienie ani metodologii, ani projektu. Bardziej zainteresowanego czytelnika odsyłam do literatury przedmiotu – m.in. tej, którą znajdziesz w przypisach.

Etnografia wizualna, czyli właściwie co?

Kiedy myślimy o tym, czym jest etnografia, pierwszy obraz w naszej głowie to prawdopodobnie jakieś zdjęcia z wypraw białych, ubranych w dziwny sposób ludzi na wyspy, gdzie żyją nieznane plemiona. Trop całkiem dobry, jednak ten typ etnografii już dawno wyewoluował. Według Loflandów [2] etnografia zakłada „bezpośrednią, jakościową obserwację naturalnych sytuacji lub otoczenia, wykorzystując do tego głównie techniki obserwacji uczestniczącej lub wywiady pogłębione.” – i na tym, dosyć ogólnym poziomie możemy pozostać. Etnografia należy rozumieć raczej jako sposób prowadzenia badań, niż ograniczenie ich prowadzenia do „egzotycznych” społeczności.

Etnografia wizualna nie różni się w bardzo znaczący sposób od zwykłej etnografii – trzon stanowią te same techniki badawcze. Założeniem towarzyszącym etnografii wizualnej jest jednak przeświadczenie o tym, że obrazy są równie ważnym obszarem pracy etnograficznej, co słowa i tekst. Za twórcę pojęcia uważa się Sarahę Pink – autorka nie definiuje jednak ścisłej procedury badawczej czy zespołu dobrych praktyk. Traktuje ten typ etnografii jako rozwijające się pole badań, w którym dopuszczalne są różne zabiegi technologiczne i metodologiczne, które należy wprowadzać tam, gdzie jest to potrzebne i zasadne. Kuszącym założeniem autorki jest natomiast stanowisko, które traktuje etnografię nie tylko jako sposób zbierania danych, ale również (a właściwie przede wszystkim) jako proces wytwarzania wiedzy oparty na doświadczeniu samego badacza. Prawdę mówiąc nie wiem do końca, jak przekuć ten potencjał na konkretne rozwiązania w procesie badawczym i analitycznym. Poczyniłem jednak pewne próby w tym zakresie na poziomie opracowywaniu wyników.

Po co ten nacisk na wizualność?

Wiemy już, że punkt ciężkości w etnografii wizualnej, jak nazwa wskazuje, położony został na wizualność. Co ma jednak dać ten zabieg i kiedy należy go stosować?

Dzięki zwróceniu uwagi na obrazy rozwijamy nowe sposoby rozumienia jednostek, relacji społecznych, kultury materialnej. Wizualność, za Chaplin [3] traktowana jest jako medium służące tworzeniu nowej wiedzy, a nie tylko zapis danych czy ilustrowanie tekstu (chociaż i te dwa procesy mogą być ważne z punktu widzenia celu badań).

Zdjęcia (jako najczęściej wykorzystywane elementy kultury wizualnej) posiadają moc przywoływania wspomnień, a także wywoływania dyskusji. Jako „stymulant” przydały się już w wielu projektach, w których uczestniczyłem (a ich tematyka oraz cele były zróżnicowane: od lansu przez granicę po pamięć społeczną).

Etnografia wizualna w praktyce badawczej – przykład badań na Syberii

Pomimo tego, że metodologia badań społecznych jest bliska moim zainteresowaniom naukowym, nie chciałbym wypaść na metodologicznego fetyszystę. Pamiętaj, że metodologia dobierana jest na podstawie celu, jaki stawiasz badaniu, a nie odwrotnie. W moim przypadku, po analizie literatury dotyczącej migracji, uznałem, że interesujące jest badanie a) trzeciego pokolenia, które jest rzadko opisane, a przecież interesujące biorąc pod uwagę historię migracji Polaków w różnych kierunkach naszego globu, a także b) zwrócenie uwagi na kulturę wizualną i materialną, jako „nośniki pamięci i identyfikacji” może być owocne w badaniu tego obszaru życia społecznego.

Wybór etnografii wizualnej w przypadku mojego projektu wydawał się więc trafny i zasadny, wobec szczególnego zainteresowania kulturą materialną i wizualną oraz ich roli w kształtowaniu tożsamości i życia codziennego potomków polskich migrantów. Jak zauważył MacDougall materiały wizualne pozwalają przedstawić i opisać, w jaki sposób „procesy społeczne są uprzedmiotawiane w obiektach materialnych” [4].

Nawiązując do Banksa [5,6] możemy wyróżnić trzy główne sposoby zastosowania wizualnych metod badawczych: badanie społeczności poprzez tworzenie przedstawień wizualnych, badanie istniejących już w społeczności przedstawień wizualnych, a także badanie poprzez kolaboratywne wytwarzanie przedstawień wizualnych. W moim projekcie badawczych metody wizualne wykorzystane zostały we wszystkich z wymienionych sposobów:

– Fotografowałem uczestników badania podczas procesu badawczego tam, gdzie było to możliwe i dopuszczalne przez uczestników

– Fotografowałem zdjęcia materialne oraz rzeczy, które mi pokazywali i o których prowadziliśmy rozmowę

– Fotografowałem swoje funkcjonowanie w nowej dla mnie rzeczywistości społecznej również poza kontekstem samego badania

– Analizowałem fotografie, które wykonywali uczestnicy badania podczas wizyt w Polsce lub po prostu związane według nich z Polską

– Wspólnie, po wywiadzie, ustalaliśmy jeszcze co możemy fotografować, by włączyć to do materiałów badawczych

Innymi słowy, równie ważne, co historie uczestników i ich refleksje, były dla mnie również te zdjęcia i inne przedstawienia wizualne, które udało mi się wykonać lub pozyskać.

Analizę materiałów można potraktować na dwa sposoby: w ujęciu realistycznym lub poprzez lokalność i migrację znaczeń. Ten drugi typ był mi zdecydowanie bliższy. Z jednej strony warto zachować kolejność wykonywania fotografii dla wewnętrznych celów i analizy procesu badawczego, jednak nie jest to jedyna możliwa sekwencja zdarzeń. Zdjęcia mogą być analizowane w różnej kolejności i łączone w ciągi, które odpowiadają jakiemuś obszarowi analizy czy ze względu na inne argumenty. Możliwe jest również uporządkowanie kategoryzacyjne/tematyczne – trzeba jednak wtedy pamiętać o różnych kontekstach występowania i zmiany znaczeń. Nie należy również się zamykać w jakimś ograniczonym zakresie. [1, s. 166-172].

Podsumowanie

Celem tego krótkiego wpisu metodologicznego była próba zwrócenia uwagi na wykorzystanie technik wizualnych podczas badań etnograficznych. Dzisiaj etnografia staje się jednym z wiodących podejść badawczych, dzięki swoje potencjałowi budowania wiedzy. Między innymi dlatego zdecydowałem się na zastosowanie tego podejścia. Przede wszystkim pasowało ono jednak do mojego głównego celu badań. Wszystkich zainteresowanych etnografią wizualną zapraszam do zapoznania się z publikacjami, które znajdziesz bibliografii poniżej. Najlepiej byłoby również, gdyby na tych pozycjach nie poprzestać, a raczej potraktować je jako drogowskazy do dalszej lektury – ale, jak zwykle, bez presji.
Z perspektywy kilku miesięcy po zakończeniu pracy terenowej wydaje mi się, że etnografia wizualna w przypadku mojego projektu dobrze się sprawdziła. Należy jednak pamiętać, że nie ma jednej, prawidłowej drogi, z której należy skorzystać – podejście etnograficzne można modyfikować w zależności od potrzeb badawczych oraz już podczas samego kontekstu badawczego.

____

[1] Pink S. (2001), Doing Visual Ethnography, SAGE Publications: London, Thousand Oaks, New Delhi.
[2] Lofland J., Lofland L. H. (1995), Analyzing Social Settings: A Guide to Qualitative Observation and Analysis, Wadsworth, Belmont.
[3] Chaplin Elizabeth (1994), Sociology and Visual Representation, London and New York, Routledge.
[4] MacDougall David (2005), The Corporeal Image. Film, ethnography, and the senses, Princeton and Oxford, Princeton University Press.
[5] Banks Marcus (2001), Visual Methods in Social Research, London, Thousand Oaks, New Delhi, SAGE Publications.
[6] Banks Marcus (2007), Using Visual Data in Qualitative Research, London, Thousand Oaks, New Delhi, Singapore, SAGE Publications.

____  
Wiesz coś, czego nie napisałem, a powinienem w tym poście? Być może chcesz pogadać o moim projekcie? Chcesz dowiedzieć się czegoś więcej lub przedyskutować metodologię?
Zostaw swój trop – napisz komentarz lub skontaktuj się ze mną mailowo tutaj .

[rus]

Пост написан в сотрудничестве с National Geographic Society, а точнее благодаря их поддержке моего проекта „Cultural identification and everyday life of Polish third generation migrants living in Siberia, with particular emphasis on the elements of visual and material culture” (EC-406R-18). Это уже второй пост в данном блоке. В первом, который Вы можете найти по ссылке: http://culturalwolf.pl/projekty/national-geographic-society-grant/, я описал предварительные допущения и идею проекта. В данном блоке будет ещё как минимум один пост – с результатами.

Сосредоточимся, однако, на том, какую методологию я использовал во время моего пребывания в Сибири в течении месяца. Отнесём этот пост к циклу “Инструментарий”. Для начала я опишу несколько положений, присущих “визуальной этнографии” [1], а затем оговорим их использование в исследовательской практике (в моём проекте). Стоит подчеркнуть, что этот пост имеет характер “краткого содержания”, поскольку в формате блога нет возможности полностью оговорить ни методологии ни проект. Для заинтересованного читателя внизу я оставляю ссылки на литературу.

Визуальная этнография, что это такое на самом деле?

Если мы задами себе вопрос что такое этнография, первое, что приходит в голову, скорее всего, образ экспедиции белых людей на острова, где живут неизвестные племена. Хорошее направление мышления, однако, данный вид этнографии уже давно эволюционировал. Согласно Лофландам [2] этнография предполагает “непосредственное, качественное наблюдение естественных ситуаций или окружающей среды, используя для этого специальные техники включенного наблюдения или глубинное интервью” – и на этом, достаточно общем определении, можем остановиться. Этнографию следует понимать, скорее, как способ ведения исследования, а не ограничивать их проведение до “экзотических” сообществ.

Визуальная этнография не сильно отличается от обычной этнографии – основу составляют исследовательские техники. Сопутствующей идеей визуальной этнографии является убеждение в том, что образ/картинка такая же важная часть исследования, как и слова и текст. Родоначальником понятия “визуальная этнография” считается Сара Пинк – автор не обозначает, однако, чёткой процедуры и практик такого исследования. Сара Пинк считает данный вид этнографии развивающимся полем исследований, в котором допускаются разные технологические и методологические практики, которые стоит вводить там, где они необходимы и обоснованы. Привлекательным является предположение автора, которое толкует этнографию не только как способ сбора данных, но также (и прежде всего) как процесс “создания” знаний, основанных на опыте самого исследователя. Честно говоря, я пока не совсем понимаю как перевести мой потенциал на конкретные решения в процессе исследования, однако, я постарался использовать его во время работы над результатами.

Почему мы делаем упор на визуальную составляющую?

Исходя из названия в визуальной этнографии упор делается на визуальную составляющую. Зачем это нужно и когда необходимо использовать?

Благодаря тому, что мы обращаем внимание на образы, мы развиваем новые способы понимания единиц, социальных взаимодействий и материальной культуры. Согласно Чаплин [3] визуальная составляющая является медианой, которая служит для создания новых знаний, а не только для записи данных или иллюстрации текста (хотя и эти два процесса могут быть важны для целей исследования).

Фотографии (наиболее часто используемые элементы визуальной культуры) могут вернуть нас к воспоминаниям, а также помочь начать дискуссию. Как “стимул” фотографии были использованы во многих проектах, в которых я участвовал (тематика и цели были разные: от “позёрства” через границы к социальной памяти).

Визуальная этнография в исследовательской практике – пример исследования в Сибири.

Методология социальных исследований близка моим научным интересам, но я бы не хотел выглядеть как методологический фетишист. Помните, что метод подбирается на основании цели, которую поставишь в исследовании, а не наоборот. В моём случае, после анализа литературы, касающейся миграции, я решил, что интересным будет исследование третьего поколения, которое редко попадает в поле зрения исследователей, а ведь это направление интересно, учитывая историю миграции поляков в разных направлениях нашего земного шара. Также интересным было бы обратить внимание на визуальную и материальную культуру, как “носитель памяти и самоопределения”, что может дать плоды в исследовании данного поля социальной жизни.

Выбор визуальной этнографии для моего проекта казался очень подходящим и обоснованным, ввиду моего особенного интереса материальной и визуальной культурой, а также их роли в формировании самоопределения и повседневной жизни потомков польских мигрантов. Как заметил Мак-Дугалл визуальные материалы позволяют представить и описать каким образом “социальные процессы материализованы в предметах”[4].

Ссылаясь на Банкса [5,6] мы можем выделить три основных способа использования визуальных методов исследования: исследование сообщества через создание визуальных материалов, исследование уже существующих визуальных материалов, а также исследование совместно созданных визуальных материалов. В моём проекте я использовал все три способа:

– Фотографирование участников во время процесса исследования там, где это было возможно, а также если участник давал своё согласие.

– Фотографии и вещи, о которых мы говорили.

– Фотографирование моей повседневной жизнь, в том числе той, вне контекста исследования.

– Фотографии, которые делали участники исследования во время пребывания в Польше или те, которые они связывали с Польшей.

– Вместе с участниками, после интервью, мы оговаривал, что ещё можно сфотографировать и может быть включено в материалы исследования.

Другими словами, для меня важны были не только истории и рефлексия участников исследования, но и представленные визуальные материалы, которые мне удалось собрать.

Анализ материалов можно провести двумя способами: через реалистический подход либо через порядок и изменение значений. Второй способ мне был однозначно ближе. С одной стороны следует сохранить порядок сделанных фотографий для целей и анализа исследовательского процесса, однако это не единственная хронология событий. Фотографии могут быть анализированы в разной последовательности и связаны в ряды, которые соответствуют какой-то области анализа или каким-то другим аспектам. Можно также упорядочить их по категориям/тематике – но, необходимо помнить о разных контекстах и смене значений, поэтому не стоит ограничиваться какими-либо рамками. [1, s. 166-172].

Подведение итогов

Целью этого короткого методолгического поста была попытка обратить внимание на использование визуальных методов во время этнографических исследований. Сегодня этнография становится одним из ведущих исследовательских подходов благодаря своему потенциалу накопления знаний. Среди всего прочего именно поэтому я решился на использование такого подхода. Прежде всего данный метод подходил мне для реализации моей исследовательской цели. Тем, кто заинтересовался визуальной этнографией советую ознакомиться с публикациями, которые вы найдёте в списке литературы ниже. А лучше всего, не просто ознакомиться, а использовать данные статьи как ориентиры для дальнейших действий и углубления своих знаний в данной тематике.

С перспективы нескольких месяцев после окончания полевой работы мне кажется, что визуальная этнография для моего проекта была удачным выбором. Стоить помнить, что нет единственно правильной дороги, которую можно использовать – этнографический подход можно подстраивать в зависимости от потребностей исследования до, а также уже во время исследовательского процесса.

____

____
Знаешь то, о чём не я написал, а должен был? Может быть хочешь поговорить о моём проекте? Хочешь узнать больше или оговорить методологию?
Оставь свой троп – напиши комментарий или напиши мне письмо здесь . 

[eng]

This post was published in cooperation with the National Geographic Society, more precisely thanks to their support of my project „Cultural identification and everyday life of Polish third generation migrants living in Siberia, with particular emphasis on the elements of visual and material culture”. (EC-406R-18). This is the second post in the series. In the first one (which you can find here: http://culturalwolf.pl/projekty/national-geographic-society-grant/), I described the initial assumptions and idea of the project. In the series, in addition to today’s, there will be at least one more post – this time with the results.

But let us focus on what methodology I used during my one-month stay in Siberia. This post is therefore a part of my „Toolbox” series. At the beginning I will describe a few assumptions of „visual ethnography”. [1], and then I will discuss their application in research practice (in my project). Of course, it should be emphasized, that this post has the character of a „sneak peak”. – in blog form, there is no space for a comprehensive discussion of either the methodology or the project. For more interested readers, please refer to the literature on the subject, including the one you will find in the footnotes.

Visual ethnography, which is actually what?

When we think about what ethnography is, the first image in our head is probably some pictures from the expeditions of white people (dressed in a strange way) to islands where unknown tribes live. The trail is quite good, but this type of ethnography has evolved a long time ago. According to the Loflands [2], ethnography assumes „direct, qualitative observation of natural situations or surroundings, using mainly participatory observation techniques or in-depth interviews. – and on this, quite a general level, we can remain. Ethnography is to be understood as a way of conducting research rather than limiting it to „exotic” communities.

Visual ethnography does not differ significantly from „ordinary” ethnography – the core are the same research techniques. The assumption accompanying visual ethnography is, however, the conviction that images are as important an area of ethnographic work as words and text. Sarah Pink is considered to be the creator of the concept, but the author does not define a strict research procedure or a set of good practices. She treats this type of ethnography as a developing field of research in which various technological and methodological procedures are allowed, which should be introduced where necessary and justified. The tempting assumption of the author is a position which treats ethnography not only as a way of collecting data, but also (or rather above all) as a process of generating knowledge based on the experience of the researcher himself. To be honest, I do not know how to transform this potential into concrete solutions in the research and analytical process. However, I made some attempts in this respect at the level of developing the results.

Why this emphasis on visuality?

We already know that the centre of gravity in visual ethnography, as the name suggests, has been placed on visuality. However, what is this procedure supposed to give and when should it be used?

By paying attention to images we develop new ways of understanding individuals, social relations, material culture. Visuality, according to Chaplin [3], is treated as a medium for creating new knowledge, and not only as a record of data or illustration of text (although these two processes may be important from the point of view of the goal of research).

Photos (as the most frequently used elements of visual culture) have the power to evoke memories and discussions. As a „stimulant” they have already been useful in many of the projects I have participated in (and their subject matter and objectives have varied from showing off across the border to social memory).

Visual ethnography in research practice – an example of research in Siberia

Despite the fact that the methodology of social research is close to my scientific interests, I would not like to fall out as a methodological fetishist. Remember that the methodology is chosen on the basis of the objective you set for research, and not the other way around. In my case, after analysing literature on migration, I found it interesting to study a) the third generation, which is rarely described, and yet interesting given the history of migration of Poles in various directions of our globe, and b) to draw attention to visual and material culture as „carriers of memory and identification” may be fruitful in researching this area of social life.

The choice of visual ethnography in the case of my project seemed accurate and justified, given the particular interest in material and visual culture and its role in shaping the identity and everyday life of the descendants of Polish migrants. As MacDougall noted, visual materials allow us to present and describe how „social processes are objectified in material objects”. [4].

Referring to Banks [5,6], we can distinguish three main ways of applying visual research methods: community research by creating visual representations, research into existing visual representations in the community, and research by collaborative production of visual representations. In my research project, visual methods have been used in all of these ways:

– I have photographed the participants during the research process where possible and acceptable by the participants.

– I photographed material photographs and things that they showed me and about which we talked.

– I photographed my functioning in a new social reality for me, also outside the context of the research itself.

– I analysed the photographs taken by the survey participants during their visits to Poland or simply related to Poland.

– Together, after the interview, we decided what else we could photograph to include it in our research materials.

In other words, the stories and reflections of the participants were as important to me as the photographs and other visual representations I managed to take or obtain.

The analysis of the materials can be treated in two ways: realistically or through the localisation and migration of meanings. The latter type was much closer to me. On the one hand, it is worth keeping the order of taking photographs for internal purposes and analysis of the research process, but it is not the only possible sequence of events. Photos can be analyzed in different order and combined into sequences that correspond to some area of analysis or due to other arguments. It is also possible to organize the categorization/thematic order – but then it is necessary to remember about different contexts of occurrence and change of meanings. You should also not close yourself off to some limited extent. [1, s. 166-172].

Summary

The purpose of this short methodological post was to try to draw attention to the use of visual techniques during ethnographic research. Today, ethnography is becoming one of the leading research approaches, thanks to its potential to build knowledge. This is one of the reasons why I decided to use this approach. Above all, however, it matched my main research objective. All those interested in visual ethnography are invited to read the publications that you will find in the bibliography below. It would also be best not to stop at these positions, but rather to treat them as signposts for further reading – but, as usual, without pressure.

From the perspective of a few months after the completion of the fieldwork, it seems to me that visual ethnography in the case of my project worked well. It should be remembered, however, that there is no single correct way to use – the ethnographic approach can be modified depending on the research needs and during the research context itself.

____

Do you know something that I haven’t written and I should have written it in this post? Maybe you want to talk about my project? Would you like to learn more or discuss the methodology?
Leave your track – write a comment or contact me by e-mail here .